(اصل حالات عارفان و نتایج عملی آن)
 
امام صادق (ع) فرمود:
 
نجوای عارفان همواره بر سه اصل استوار است:
 
1-   خوف ، (بیم)؛
 
2-   رجاء (امید)؛
 
3-   حب.
 
بیم شاخه علم است، و امید شاخه یقین است، و حب شاخه معرفت و عرفان.
 
نشان بیم گریختن است ونشان امید طلب است، و نشان حب، آن است که در ایثار آنچه
 
را که دوست دارد دریغ نورزد.
 
پس چون علم در سینه مؤمن تحقق یابد، ترس پدید آید و چون خوف، درست آید، گریز
 
از غیر خدا پیش آید، و چون کسی بگریزد، نجات یابد و چون نور یقین بر قلب تابیدن
 
گیرد، فضل الهی مشاهده شود و چون یقین در او رسوخ کند، امید پدید آید و چون
 
شیرینی امید بچشد، در طلب آن شود.
 
چون به طلب برخیرد، گم شده خویش را بیابد و چون نور معرفت تجلی یابد، نسیم
 
محبت و عشق در قلب وزیدن گیرد و چون نسیم محبت وزیدن گرفت، و انسان در
 
سایه محبوب انس یابد و او را بر ما سوایش ترجیح دهد و به اوامرش مبادرت و از
 
نواهی‌اش اجتناب ورزد و آن دو را بر هر چیزی مقدم بدارد. هر گاه با رعایت اوامر
 
و نواهی محبوب بر خوان انس او نشیند، به روح مناجات قربش و اصل خواهد گشت.
 
این اصول سه گانه مانند: حرم، مسجد و کعبه است که اگر کسی داخل حرم شود، از
 
خلق ایمنی یابد و چون داخل در مسجد شود و بر اندام او از آلودگی به گناه ایمن باشد
 
و اگر داخل کعبه شود، قلبش از اشتغال به چیزی جز ذکر خدای تعالی در امان ماند.
 
پس ای مؤمن! چنانچه در حالی هستی که اگر در آن حالت بمیری، با رضایت خاطر
 
خواهی مرد، بر توفیق و حفظ الهی شاکرباش؛ و اگر چنین نیستی، خویش را به حالتی
 
نیک و درست انتقال ده و بر عمری که در غفلت گذرانده‌ای پشیمان شو و در تطهیر
 
ظاهرت از گناهان و پالایش باطنت از عیوب و کاستی‌ها از خدای تعالی مدد جوی و
 
قلبت را از دام غفلت برهان و آتش شهوت را در خرمن نفست خاموش نما.
 
«مصباح الشریعه و مفتاح الحقیقه»
ترجمه عباس عزیزی